Hoogbegaafdheid: lust of last?

Ik ontmoet in mijn praktijk regelmatig mensen die vastlopen. Privé of in hun werk. Daar kunnen allerlei oorzaken voor zijn, maar er is een groep die nogal wat overeenkomsten vertoont. Deze mensen missen afwisseling, diepgang en uitdaging, voelen zich gebonden door wet- en regelgeving of hebben vaak het gevoel dat anderen hen niet kunnen bijhouden in hun gedachtegang. Ze lopen als het ware voor de muziek uit. Vaak gaat het om jonge dertigers, maar ik zie ook vijftigplussers die hierdoor in een bore-out of burn-out terechtkomen. Ze hebben één ding gemeen: ze zijn hoogintelligent.

Gebruiksaanwijzing

‘Hoogbegaafd’, ‘hoogintelligent’ of ‘meerintelligent’: je kunt er verschillende namen aan geven. Zelf geef ik de voorkeur aan de laatste variant, omdat het wat minder zwaar aanvoelt. ‘Hoogbegaafdheid’ roept vaak een bepaald beeld bij anderen op. Een beeld dat niet altijd even positief is. Het wordt dan ook vaak als een last gezien. Niet in de laatste plaats door degene die dit etiket opgedrukt krijgt. En tóch heeft het ook veel voordelen, maar daarvoor moet je wel eerst je eigen gebruiksaanwijzing leren kennen.

Meer dan alleen een hoog IQ

Ten onrechte wordt vaak gedacht dat het hierbij alleen om een hoog IQ gaat. Maar hoogintelligent zijn is zoveel meer. Het klopt inderdaad dat je dan meer dan gemiddeld intelligent bent. Je hebt een goed geheugen en doorziet snel patronen. Je denkt op veel sporen, niveaus en tijdstippen tegelijk en houdt van complexe vraagstukken die je creatief kunt oplossen. De kans is groot dat je ook hoogsensitief bent: al je zintuigen staan op scherp, alles komt binnen en dat is soms zó veel dat je jezelf daarvoor moet afsluiten.

Creatief

Omdat je meerintelligent bent, ben je heel gedreven en nieuwsgierig. Je wilt ontdekken en bijt je vol overgave vast in nieuwe dingen. Je gedachten draaien meteen op volle toeren en maken een analyse, een methode of een plan. Je bent creatief in denken, willen en doen en het liefst ga je er meteen mee aan de slag.

Complex

Dat alles maakt dat je best complex bent, maar tegelijkertijd ook een grote complexiteit aan kunt. Maar je omgeving kan je daarin niet altijd bijhouden. En dat maakt het soms lastig. Daardoor voel je je aan banden gelegd, maar de kans is ook groot dat je, in al je gedrevenheid, over je eigen grenzen heen gaat.

Burn-out of bore-out

Het is dan ook geen wonder dat een burn-out, maar in veel gevallen ook een bore-out, op de loer ligt. Dat is dan ook het moment dat deze mensen bij mij terechtkomen. In onze gesprekken samen gaan we dan eerst analyseren waarop ze stuk lopen. Al vrij snel wordt voor mij duidelijk of ik iemand tegenover me heb zitten die meerintelligent is, maar in veel gevallen weet de persoon in kwestie dat zelf nog helemaal niet. Ze hebben het helemaal niet door, zijn er nooit op geattendeerd, en hebben geen idee hoe ze hiermee moeten omgaan.

Kwartje

Met andere woorden: ze moeten zichzelf eerst beter leren kennen. Leren wat ze nodig hebben. Hun eigen gebruiksaanwijzing leren kennen. Waar zitten hun valkuilen en waar zit hun kracht? Wat maakt hun meerintelligent zijn van een last tot een lust? Vaak valt ook pas dan het kwartje en wordt duidelijk waarom ze in eerdere situaties vastgelopen zijn. Maar met die kennis kunnen ze ook weer verder. En als loopbaancoach help ik hen daar graag bij.